ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Η ΑΛΗΘΕΙΑ;

Ψαλμός 115: 3  Ο Θεός μας είναι στον ουρανό· όλα όσα θέλησε δημιούργησε. Τα είδωλά τους είναι ασήμι και χρυσάφι, έργα χεριών ανθρώπων· στόμα έχουν, και δεν μιλούν· μάτια έχουν, και δεν βλέπουν· αυτιά έχουν, και δεν ακούν· ρουθούνια έχουν, και όσφρηση δεν έχουν· χέρια έχουν, και δεν ψηλαφούν· πόδια έχουν, και δεν περπατούν· ούτε μιλούν με τον λάρυγγά τους. Όμοιοι μ' αυτά ας γίνουν αυτοί που τα φτιάχνουν, καθένας που ελπίζει σ' αυτά.

Η πόλη των Αθηναίων αρχές του 1^ου αιώνα.

Οι Στωικοί φιλόσοφοι!

Οι Επικούρειοι φιλόσοφοι!

Όταν ο απόστολος Παύλος με την οδηγία του Αγίου Πνεύματος έφτασε στην πόλη των Αθηναίων αντίκρισε κάτι μοναδικό!

Μια πόλη γεμάτη από είδωλα, αγάλματα θεών.

Τα είδωλα, ήταν αφιερωμένα στους 12 θεούς, που κατοικούσαν στο όρος Όλυμπος.

Κάθε θεός είχε μια καταγωγή από την μυθολογία και προστάτευε ένα μεγάλο θεσμό είτε της οικογένειας, γεωργικής παραγωγής, είτε της δημιουργίας και της συντήρησης του σύμπαντος.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι ήσαν πολλοί και ήσαν χωρισμένοι σε σχολές, που άκμαζαν κατά καιρούς.

Όπως φαίνεται την εποχή που ο Παύλος επισκέφτηκε την Αθήνα, δύο ήσαν οι κύριες σχολές:

1.       Οι Επικούρειοι, με ιδρυτή τον Επίκουρο (341 π.Χ – 270 π.Χ) και εκφραστές  τον Απολλόδωρο, τον Λουκρήτιο, τον Φιλόδημο και άλλους.

Ο Επίκουρος και η θεωρία του στρέφονται σε έναν ηθικολογικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας. 

Στόχος του ήταν η αναζήτηση των αιτιών της ανθρώπινης δυστυχίας και των εσφαλμένων δοξασιών που την προκαλούν, όπως για παράδειγμα η δεισιδαιμονία, ώστε να υπάρξει η αντιπρόταση για την προοπτική μιας ευχάριστης ζωής (ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ), που για την επίτευξή της ο Επίκουρος προσέφερε ξεκάθαρες φιλοσοφικές συμβουλές. Το ζην ηδέως επιτυγχάνεται με την απουσία του πόνου και φόβου και με τη βίωση μιας ζωής αυτάρκους περιβαλλόμενης από φίλους.

Ο Επίκουρος δίδαξε ότι η ηδονή (ή αλλιώς, ευχαρίστηση) και ο πόνος είναι το μέτρο για το τι πρέπει να προτιμούμε και τι να αποφεύγουμε.

Μια ηδονή, για τον Επίκουρο, είναι ηθικώς θεμιτή και πρέπει να την επιδιώκουμε, εφόσον αποτελεί μέσο διασφάλισης της κορυφαίας ηδονικής κατάστασής μας, που δεν είναι άλλη από την ψυχική μας ηρεμία.

Ακόμα και ο πόνος, εάν ορισμένες φορές μας βοηθάει στην κατάκτηση της ψυχικής μας ηρεμίας, αποκτά θετική σημασία.

2.       Οι Στωικοί, με ιδρυτή τον Ζήνωνα τον Κιτιαίο (334 π.Χ – 262 π.Χ) και εκφραστές τον Αθηνόδωρο, τον Αντίπατρο, τον Γέμινο, τον Επίκτητο, τον Κλεάνθη, τον Άτταλο και άλλους.

Κατά τους Στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα άλογα ζώα αλλά και με τους Θεούς και πέραν του ενστίκτου διαθέτει και ηθική αίσθηση.

Κύριο ζητούμενο του βίου είναι συνεπώς το να ζει κάποιος σύμφωνα με την φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του, ωθεί προς την Αρετή, άρα το «κατά Φύσιν ζην» σημαίνει «κατ' Αρετήν ζην». 

Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Διαβάζουμε από τις Πράξεις των Αποστόλων:

«Και ενώ ο Παύλος τούς περίμενε στην Αθήνα, το πνεύμα του παροξυνόταν μέσα του, επειδή έβλεπε την πόλη να είναι γεμάτη από είδωλα».

«Συνομιλούσε, λοιπόν, στη συναγωγή μαζί με τους Ιουδαίους, και μαζί με τους θεοσεβείς, και στην αγορά κάθε ημέρα με εκείνους που τύχαιναν εκεί».

«Μερικοί δε από τους Επικούρειους και τους Στωικούς φιλοσόφους λογομαχούσαν μαζί του· και οι μεν έλεγαν: Τι θέλει τάχα να πει αυτός ο σπερμολόγος; Οι δε άλλοι: Φαίνεται ότι είναι κήρυκας ξένων θεών· επειδή, τους κήρυττε τον Ιησού και την ανάσταση».

Ο Παύλος, φτάνοντας στην Αθήνα κατά την συνήθεια του ξεκίνησε από την Συναγωγή των Εβραίων.

Κατόπιν, κάθε ημέρα στην αγορά, συναντούσε τους Αθηναίους και συνομιλούσε μαζί τους φέρνοντας την νέα διδασκαλία: τον Ιησού Χριστό και την ανάσταση των νεκρών.

Παράλληλα το πνεύμα του Παύλου, αντιδρούσε βλέποντας τόσα πολλά είδωλα αφιερωμένα στους θεούς.

Και άρχισαν οι πρώτες αντιδράσεις από τους φιλοσόφους, που με εγωισμό εξουσίαζαν πάνω στην φιλοσοφική σκέψη και την πολιτική της εποχής.

Αυτά που άκουγαν οι φιλόσοφοι για πρώτη φορά ήσαν φλυαρίες και διασπορά ψεύδους. Και έπιασαν τον Παύλο και τον έφεραν στον Άρειο Πάγο, το ανώτατο δικαστήριο. 

Για άλλη μια φορά ο Παύλος κατά τον λόγο του Κυρίου Ιησού επρόκειτο να σταθεί μπροστά σε ηγεμόνες και φιλοσόφους να μιλήσει τον λόγο του Θεού.

Και ο Παύλος με χαρά, στάθηκε όρθιος και με θάρρος άρχισε την ομιλία του.

Το πρώτο επιχείρημα, ήταν ότι οι Αθηναίοι ήσαν ακραίοι θεολάτρες, αφού σε κάθε γωνιά ήταν και ένα σέβασμα αφιερωμένο σε έναν από τους 12 θεούς, εκ των οποίων 6 ήσαν άνδρες και 6 ήσαν γυναίκες.

Όμως δεν έφτανε αυτό, υπήρχαν και σεβάσματα ανώνυμα!

Με την επιγραφή: «Στον άγνωστο θεό».             

ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΟΤΑΝ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ;

Ο Παύλος με επιχειρήματα δια Πνεύματος Αγίου, άρχισε:

«Εκείνον, λοιπόν, που αγνοώντας λατρεύετε, αυτόν εγώ σας κηρύττω. Ο Θεός, που έκανε τον κόσμο και όλα όσα υπάρχουν μέσα σ' αυτόν, αυτός που είναι Κύριος του ουρανού και της γης, δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς»,

Για πρώτη φορά οι Αθηναίοι και οι φιλόσοφοι (!) άκουγαν την αλήθεια. Άκουγαν για τον Θεό σαν Πατέρα παντοκράτορα, σαν τον μόνο σοφό δημιουργό που μερίμνησε για τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Μια από τις ανάγκες του ανθρώπου ήταν η αναζήτηση του Θεού, η αναζήτηση της αλήθειας.

Όλες οι φιλοσοφικές σχολές (!) είχαν συγγένεια μεταξύ των, αφού:

1.       Η φιλοσοφία βοηθούσε την σκέψη των ανθρώπων.

2.       Δημιουργούσε ένα υπόβαθρο αναζήτησης, σκέψης και συζήτησης.

3.       Έφερε τον άνθρωπο στο να επιλέξει μια άποψη ή σχολή που του ταίριαζε.

4.       Ήταν ανώδυνες, αφού δεν υπήρχε τελική κρίση, ή ακόμη αιώνια ζωή.  

5.       Ήταν ένα καλό επάγγελμα της εποχής.

6.       Κανείς δεν εξέφραζε την «απόλυτη» αλήθεια με παρρησία, παρά μόνο την αγάπη προς την σοφία.

Και ο Παύλος, πρόσθεσε με παρρησία:

«και διόρισε τους προδιαταγμένους καιρούς, και τα οροθέσια της κατοικίας τους· για να ζητούν τον Κύριο, ίσως μπορέσουν να τον ψηλαφήσουν και να τον βρουν· αν και δεν είναι μακριά από κάθε έναν από μας ξεχωριστά»·

Εδώ, είναι ο ορισμός της θρησκείας (!) κατά τον Παύλο, την οποία ο ίδιος ο Θεός όρισε. Δηλαδή, η αναζήτηση και η ψηλάφηση της παρουσίας του Θεού.

Και ο Παύλος κατέληξε:

«Παραβλέποντας, λοιπόν, ο Θεός τούς καιρούς τής άγνοιας, παραγγέλλει τώρα σε όλους τούς ανθρώπους, οπουδήποτε και αν είναι, να μετανοούν· επειδή, προσδιόρισε ημέρα, κατά την οποία πρόκειται να κρίνει την οικουμένη με δικαιοσύνη, διαμέσου ενός άνδρα, που τον διόρισε, και έδωσε γι' αυτό βεβαίωση σε όλους, ανασταίνοντάς τον από τους νεκρούς».

Ο Θεός παραγγέλλει σε κάθε άνθρωπο την μετάνοια, σαν μέσο σωτηρίας!

Και ακόμη ο Θεός κάνει γνωστό, ότι προσδιόρισε ημέρα κρίσεως για όλη την οικουμένη!

Και ο παγκόσμιος δικαστής, θα είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός τον οποίο ο Θεός ανέστησε εκ νεκρών σαν σημείο βεβαίωσης σε όλους!

Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι;

«Μόλις, όμως, άκουσαν για ανάσταση νεκρών, άλλοι μεν χλεύαζαν, άλλοι δε είπαν: Για το θέμα αυτό, θα σε ακούσουμε ξανά».

«Και έτσι ο Παύλος βγήκε από ανάμεσά τους».

Με ένα λόγο: οι μισοί Αθηναίοι χλεύαζαν και οι μισοί, είπαν «δεν είμαστε έτοιμοι τώρα» …

Ένας μικρός πυρήνας ανθρώπων, όμως πίστεψαν!

Προσκολλήθηκαν στον Παύλο και ίσως, βαπτίστηκαν στο νερό, στο όνομα του Ιησού.

Διαβάζουμε:

«Όμως, μερικοί άνδρες προσκολλήθηκαν σ' αυτόν, και πίστεψαν· ανάμεσα στους οποίους και ο Αρεοπαγίτης Διονύσιος, και μία γυναίκα, με το όνομα Δάμαρη, και άλλοι μαζί μ' αυτούς».

Η ΑΛΗΘΕΙΑ, ΠΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΙ

Τι ήταν αυτό που οδήγησε αυτούς τους λίγους Αθηναίους, στο πιστέψουν στο όνομα του Ιησού;

Ας το δούμε:

1.       Η Αλήθεια, που άκουγαν για πρώτη φορά.

2.       Η απόφαση των, να δεχτούν τα λόγια του Θεού.

3.       Η αποστροφή από τις φιλοσοφίες και θεωρίες χωρίς αντίκρισμα.

4.       Το νέο αυτό, τους έφερε χαρά και αγαλλίαση στην ψυχή.

5.       Η παρρησία του Παύλου, που μιλούσε με εξουσία και όχι όπως οι φιλόσοφοι.  

Πράξεις 17: 16 Και ενώ ο Παύλος τούς περίμενε στην Αθήνα, το πνεύμα του παροξυνόταν μέσα του, επειδή έβλεπε την πόλη να είναι γεμάτη από είδωλα.